Şuşanın inkişaf strategiyası uğurla davam etdirilir.

Azərbaycan tarixində 2020-ci il 8 noyabr tarixi əbədi qızıl hərflərlə yazılıb. Həmin gün Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu 28 illik işğala son qoyaraq Şuşanı azad etdi. Bu qələbə təkcə hərbi-siyasi müstəvidə deyil, həm də milli-mədəni dirçəliş, dövlət quruculuğu və gələcək inkişafın başlanğıcı oldu. Şuşa azad olunduqdan sonra Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə şəhərin bərpası, müasir infrastrukturun yaradılması, sosial və iqtisadi potensialın dirçəldilməsi istiqamətində genişmiqyaslı proqram həyata keçirilir. Bu gün Şuşa Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı olmaqla yanaşı, həm də “ağıllı şəhər” modeli əsasında qurulan, tarixi irs və müasirliyin vəhdətini təcəssüm etdirən nümunəvi bir məkandır. Şuşanın azad edilməsi Qarabağ Zəfərinin kulminasiya nöqtəsi oldu. 8 noyabr 2020-ci ildə Prezident İlham Əliyev xalqa müraciətində “Əziz Şuşa, sən azadsan!” sözlərini söyləyərkən, bu bəyanat təkcə bir şəhərin deyil, bütöv bir xalqın azadlıq arzusunun gerçəkləşməsini ifadə edirdi. Şuşa Azərbaycanın milli ruhunun, dövlətçilik ideyasının və mədəni kimliyinin təcəssümüdür. Ona görə də şəhərin azadlığı ölkəmizin gələcək inkişaf strategiyasının ideoloji əsasına çevrildi. Qələbədən dərhal sonra Prezident İlham Əliyev Şuşanın bərpasını prioritet elan etdi və 2021-ci ildən başlayaraq şəhərdə sistemli yenidənqurma prosesi həyata keçirilməyə başladı. Azərbaycanın dövlət başçısı Şuşa ilə bağlı bütün qərarları şəxsən nəzarətdə saxlayır. Onun “Şuşa bizim mədəniyyət tacımızdır, bu şəhəri elə bərpa etməliyik ki, həm qədim ruhu qorunsun, həm də müasirlik təcəssüm etsin” fikri bu siyasətin mahiyyətini müəyyənləşdirir. 2021-ci ilin mayında imzalanmış Sərəncamla Şuşa Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət paytaxtı elan edildi. Ardınca “Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəsi” yaradıldı. Bu idarə şəhərdə aparılan bütün bərpa və infrastruktur layihələrinin vahid plan əsasında həyata keçirilməsini təmin edir. Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə Şuşada dəfələrlə dövlət tədbirləri, beynəlxalq forumlar, mədəniyyət festivalları keçirilib. Hər bir səfəri bir yeniliyin, bir inkişaf mərhələsinin başlanğıcını qoyub. 2022-ci ilin yanvarında “Şuşa İli”nin elan olunması, 2023-cü ildə şəhərin “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” seçilməsi və 2024-cü ildə “İslam dünyasının mədəniyyət paytaxtı” statusu alması Prezidentin strateji baxışının beynəlxalq miqyasda da qəbul olunduğunu göstərir. Şuşanın bərpa prosesi təkcə yenidənqurma deyil, həm də tarixi ədalətin bərpasıdır. Şəhər 30 ilə yaxın işğal dövründə sistemli şəkildə dağıdılmış, abidələr vandalizmə məruz qalmışdı. Lakin Azərbaycan dövləti bərpa prosesinə sırf tarixi və elmi yanaşma əsasında start verdi. Hazırda Şuşada 300-dən çox tarixi abidə bərpa olunur. Onların sırasında Yuxarı və Aşağı Gövhərağa məscidləri, Vaqif məqbərəsi, Xurşidbanu Natəvanın evi, Karvansaray kompleksi, Qala divarları, Bülbülün və Üzeyir Hacıbəylinin büstləri, Saatlı məscidi və digər abidələr var. Hər bir bərpa layihəsi beynəlxalq memarlıq prinsiplərinə əsaslanır, orijinal memarlıq üslubu qorunur. Eyni zamanda, Şuşanın yeni baş planına uyğun olaraq müasir yaşayış massivləri, məktəblər, xəstəxanalar, mədəniyyət ocaqları və ictimai binalar inşa edilir. 2023-cü ildə Şuşa şəhərinin Baş planı təsdiqləndi. Bu sənəd şəhərin 2040-cı ilədək sosial-iqtisadi və memarlıq inkişafını müəyyən edir. Planın əsas prinsipi – “mədəni irs və müasirlik vəhdəti”dir. Şuşanın bərpasında “ağıllı şəhər” konsepsiyası tətbiq olunur. Burada enerji səmərəliliyi, rəqəmsal idarəetmə, ekoloji təmiz nəqliyyat və yaşıl infrastruktur prinsipləri əsas götürülür. Yeni kommunikasiya xətləri, yüksək sürətli internet, enerji qənaətli işıqlandırma sistemləri, alternativ enerji mənbələri və ekoloji nəzarət mexanizmləri şəhərin müasir simasını formalaşdırır. “Ağıllı şəhər – yaşıl Şuşa” konsepsiyası çərçivəsində binaların enerji sərfiyyatına nəzarət, su və tullantı idarəetmə sistemlərinin avtomatlaşdırılması, təhlükəsizlik kameralarının vahid mərkəzdən idarə olunması kimi yeniliklər həyata keçirilir. Bu isə Şuşanı regionun ən müasir şəhərlərindən birinə çevirir. Şuşaya aparan “Zəfər Yolu” bu gün azadlıq və quruculuğun simvoluna çevrilib. 101 kilometr uzunluğundakı bu magistral Prezident İlham Əliyevin birbaşa təşəbbüsü ilə cəmi bir ilə inşa edilib. Yolda müasir körpülər və tunellər yaradılıb. Bununla yanaşı, Füzuli–Şuşa avtomobil yolu, Füzuli beynəlxalq hava limanı, Horadiz–Ağbənd dəmir yolu xətti kimi layihələr Şuşanı ölkənin və regionun nəqliyyat mərkəzinə çevirir. Bu infrastruktur həm turizm, həm ticarət, həm də mədəniyyət sahəsində inteqrasiyanı təmin edir. Hazırda Şuşada yeni elektrik yarımstansiyası, su təchizatı və kanalizasiya sistemi, elektron idarəetmə mərkəzi fəaliyyət göstərir. Şəhər tamamilə bərpa olunmuş enerji və rabitə infrastrukturu ilə təmin olunub. Prezident İlham Əliyevin “Böyük Qayıdış” proqramı çərçivəsində Şuşada sosial infrastrukturlar bərpa olunur, yeni yaşayış kompleksləri tikilir. 2024-cü ildə ilk sakinlər Şuşaya qayıdıb. Yeni salınan məhəllələrdə müasir mənzillər, məktəb, uşaq bağçası, tibb məntəqəsi, idman zalı və ictimai iaşə obyektləri fəaliyyət göstərir. Dövlətin əsas məqsədi təkcə şəhəri bərpa etmək deyil, həm də orada dayanıqlı həyatın bərqərar olmasını təmin etməkdir. Şuşada yaradılan iş yerləri, turizm və mədəniyyət sahəsində açılan müəssisələr yerli iqtisadi fəallığın artmasına şərait yaradır. Şuşa həm də Azərbaycanın gələcək turizm strategiyasının əsas istiqamətlərindən biridir. Şəhər həm mədəni, həm də ekoturizm baxımından unikal potensiala malikdir. Bərpa olunmuş Qarabağ oteli, Xarıbülbül oteli, yeni turizm informasiya mərkəzi, muzey kompleksləri, yeni parklar və gəzinti zonaları şəhəri dünya səviyyəsində turizm istiqamətinə çevirir. Hər il keçirilən “Xarıbülbül Musiqi Festivalı”, “Vaqif Poeziya Günləri”, “Şuşa Beynəlxalq Media Forumu”, “Türk dünyası mədəniyyət günləri” və digər tədbirlər Şuşanın beynəlxalq səviyyədə tanınmasına, turist axınının artmasına şərait yaradır. Bu tədbirlər vasitəsilə Azərbaycan mədəniyyəti dünyada daha geniş təbliğ olunur, ölkənin “yumşaq güc” potensialı möhkəmlənir. Azərbaycan dövləti Şuşanın bərpasında yerli və xarici investorlar üçün əlverişli mühit yaradıb. Prezident İlham Əliyevin tapşırığı ilə “Şuşa İnvestisiya Proqramı” hazırlanıb. Bu proqram turizm, logistika, xidmət və tikinti sektorlarına yönəlib. Türkiyə, Qazaxıstan, Özbəkistan, Macarıstan və digər dost ölkələr Şuşada müxtəlif mədəni və iqtisadi layihələrdə iştirak edirlər. Məsələn, Türkiyə şirkətləri tərəfindən bir sıra binaların bərpası, Özbəkistan tərəfindən məktəb və mədəniyyət mərkəzi, Qazaxıstan tərəfindən isə Abay mədəniyyət mərkəzi inşa olunur. Bu beynəlxalq əməkdaşlıq Şuşanı regionda türk və islam dünyasının birliyinin simvoluna çevirir. Şuşa Azərbaycanın milli özünüdərkinin mərkəzidir. Burada formalaşan musiqi, poeziya və maarif ənənələri xalqın mənəvi kodunu ifadə edir. Prezident İlham Əliyevin dəfələrlə vurğuladığı kimi, “Şuşa təkcə şəhər deyil, bu, bizim milli ruhumuzdur”. Bu baxımdan, şəhərin bərpası təkcə tikinti prosesi deyil, həm də milli yaddaşın dirçəlişidir. Gənc nəsil üçün təşkil olunan mədəni tədbirlər, təhsil proqramları və vətənpərvərlik layihələri Şuşanı yeni dövrün mənəvi mərkəzinə çevirir. Şuşa bu gün Zəfərin, dirçəlişin və gələcəyə inamın rəmzidir. Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi uzaqgörən siyasət nəticəsində bu qədim şəhər öz tarixi ruhunu qorumaqla yanaşı, XXI əsrin müasir simasını qazanır. Şuşanın inkişafı Azərbaycanın dövlətçilik fəlsəfəsinin bariz ifadəsidir – “Azadlıqdan quruculuğa, mədəniyyətdən gələcəyə” prinsipi bu siyasətin əsasını təşkil edir. Bu gün Şuşada tikilən hər bina, bərpa olunan hər abidə, səslənən hər musiqi notu Azərbaycan xalqının milli qürurunun, mədəni irsinin və sarsılmaz dövlətçiliyinin təntənəsidir.
Azərbaycan tarixində 2020-ci il 8 noyabr tarixi əbədi qızıl hərflərlə yazılıb. Həmin gün Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu 28 illik işğala son qoyaraq Şuşanı azad etdi. Bu qələbə təkcə hərbi-siyasi müstəvidə deyil, həm də milli-mədəni dirçəliş, dövlət quruculuğu və gələcək inkişafın başlanğıcı oldu. Şuşa azad olunduqdan sonra Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə şəhərin bərpası, müasir infrastrukturun yaradılması, sosial və iqtisadi potensialın dirçəldilməsi istiqamətində genişmiqyaslı proqram həyata keçirilir. Bu gün Şuşa Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı olmaqla yanaşı, həm də “ağıllı şəhər” modeli əsasında qurulan, tarixi irs və müasirliyin vəhdətini təcəssüm etdirən nümunəvi bir məkandır. Şuşanın azad edilməsi Qarabağ Zəfərinin kulminasiya nöqtəsi oldu. 8 noyabr 2020-ci ildə Prezident İlham Əliyev xalqa müraciətində “Əziz Şuşa, sən azadsan!” sözlərini söyləyərkən, bu bəyanat təkcə bir şəhərin deyil, bütöv bir xalqın azadlıq arzusunun gerçəkləşməsini ifadə edirdi. Şuşa Azərbaycanın milli ruhunun, dövlətçilik ideyasının və mədəni kimliyinin təcəssümüdür. Ona görə də şəhərin azadlığı ölkəmizin gələcək inkişaf strategiyasının ideoloji əsasına çevrildi. Qələbədən dərhal sonra Prezident İlham Əliyev Şuşanın bərpasını prioritet elan etdi və 2021-ci ildən başlayaraq şəhərdə sistemli yenidənqurma prosesi həyata keçirilməyə başladı. Azərbaycanın dövlət başçısı Şuşa ilə bağlı bütün qərarları şəxsən nəzarətdə saxlayır. Onun “Şuşa bizim mədəniyyət tacımızdır, bu şəhəri elə bərpa etməliyik ki, həm qədim ruhu qorunsun, həm də müasirlik təcəssüm etsin” fikri bu siyasətin mahiyyətini müəyyənləşdirir. 2021-ci ilin mayında imzalanmış Sərəncamla Şuşa Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət paytaxtı elan edildi. Ardınca “Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəsi” yaradıldı. Bu idarə şəhərdə aparılan bütün bərpa və infrastruktur layihələrinin vahid plan əsasında həyata keçirilməsini təmin edir. Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə Şuşada dəfələrlə dövlət tədbirləri, beynəlxalq forumlar, mədəniyyət festivalları keçirilib. Hər bir səfəri bir yeniliyin, bir inkişaf mərhələsinin başlanğıcını qoyub. 2022-ci ilin yanvarında “Şuşa İli”nin elan olunması, 2023-cü ildə şəhərin “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” seçilməsi və 2024-cü ildə “İslam dünyasının mədəniyyət paytaxtı” statusu alması Prezidentin strateji baxışının beynəlxalq miqyasda da qəbul olunduğunu göstərir. Şuşanın bərpa prosesi təkcə yenidənqurma deyil, həm də tarixi ədalətin bərpasıdır. Şəhər 30 ilə yaxın işğal dövründə sistemli şəkildə dağıdılmış, abidələr vandalizmə məruz qalmışdı. Lakin Azərbaycan dövləti bərpa prosesinə sırf tarixi və elmi yanaşma əsasında start verdi. Hazırda Şuşada 300-dən çox tarixi abidə bərpa olunur. Onların sırasında Yuxarı və Aşağı Gövhərağa məscidləri, Vaqif məqbərəsi, Xurşidbanu Natəvanın evi, Karvansaray kompleksi, Qala divarları, Bülbülün və Üzeyir Hacıbəylinin büstləri, Saatlı məscidi və digər abidələr var. Hər bir bərpa layihəsi beynəlxalq memarlıq prinsiplərinə əsaslanır, orijinal memarlıq üslubu qorunur. Eyni zamanda, Şuşanın yeni baş planına uyğun olaraq müasir yaşayış massivləri, məktəblər, xəstəxanalar, mədəniyyət ocaqları və ictimai binalar inşa edilir. 2023-cü ildə Şuşa şəhərinin Baş planı təsdiqləndi. Bu sənəd şəhərin 2040-cı ilədək sosial-iqtisadi və memarlıq inkişafını müəyyən edir. Planın əsas prinsipi – “mədəni irs və müasirlik vəhdəti”dir. Şuşanın bərpasında “ağıllı şəhər” konsepsiyası tətbiq olunur. Burada enerji səmərəliliyi, rəqəmsal idarəetmə, ekoloji təmiz nəqliyyat və yaşıl infrastruktur prinsipləri əsas götürülür. Yeni kommunikasiya xətləri, yüksək sürətli internet, enerji qənaətli işıqlandırma sistemləri, alternativ enerji mənbələri və ekoloji nəzarət mexanizmləri şəhərin müasir simasını formalaşdırır. “Ağıllı şəhər – yaşıl Şuşa” konsepsiyası çərçivəsində binaların enerji sərfiyyatına nəzarət, su və tullantı idarəetmə sistemlərinin avtomatlaşdırılması, təhlükəsizlik kameralarının vahid mərkəzdən idarə olunması kimi yeniliklər həyata keçirilir. Bu isə Şuşanı regionun ən müasir şəhərlərindən birinə çevirir. Şuşaya aparan “Zəfər Yolu” bu gün azadlıq və quruculuğun simvoluna çevrilib. 101 kilometr uzunluğundakı bu magistral Prezident İlham Əliyevin birbaşa təşəbbüsü ilə cəmi bir ilə inşa edilib. Yolda müasir körpülər və tunellər yaradılıb. Bununla yanaşı, Füzuli–Şuşa avtomobil yolu, Füzuli beynəlxalq hava limanı, Horadiz–Ağbənd dəmir yolu xətti kimi layihələr Şuşanı ölkənin və regionun nəqliyyat mərkəzinə çevirir. Bu infrastruktur həm turizm, həm ticarət, həm də mədəniyyət sahəsində inteqrasiyanı təmin edir. Hazırda Şuşada yeni elektrik yarımstansiyası, su təchizatı və kanalizasiya sistemi, elektron idarəetmə mərkəzi fəaliyyət göstərir. Şəhər tamamilə bərpa olunmuş enerji və rabitə infrastrukturu ilə təmin olunub. Prezident İlham Əliyevin “Böyük Qayıdış” proqramı çərçivəsində Şuşada sosial infrastrukturlar bərpa olunur, yeni yaşayış kompleksləri tikilir. 2024-cü ildə ilk sakinlər Şuşaya qayıdıb. Yeni salınan məhəllələrdə müasir mənzillər, məktəb, uşaq bağçası, tibb məntəqəsi, idman zalı və ictimai iaşə obyektləri fəaliyyət göstərir. Dövlətin əsas məqsədi təkcə şəhəri bərpa etmək deyil, həm də orada dayanıqlı həyatın bərqərar olmasını təmin etməkdir. Şuşada yaradılan iş yerləri, turizm və mədəniyyət sahəsində açılan müəssisələr yerli iqtisadi fəallığın artmasına şərait yaradır. Şuşa həm də Azərbaycanın gələcək turizm strategiyasının əsas istiqamətlərindən biridir. Şəhər həm mədəni, həm də ekoturizm baxımından unikal potensiala malikdir. Bərpa olunmuş Qarabağ oteli, Xarıbülbül oteli, yeni turizm informasiya mərkəzi, muzey kompleksləri, yeni parklar və gəzinti zonaları şəhəri dünya səviyyəsində turizm istiqamətinə çevirir. Hər il keçirilən “Xarıbülbül Musiqi Festivalı”, “Vaqif Poeziya Günləri”, “Şuşa Beynəlxalq Media Forumu”, “Türk dünyası mədəniyyət günləri” və digər tədbirlər Şuşanın beynəlxalq səviyyədə tanınmasına, turist axınının artmasına şərait yaradır. Bu tədbirlər vasitəsilə Azərbaycan mədəniyyəti dünyada daha geniş təbliğ olunur, ölkənin “yumşaq güc” potensialı möhkəmlənir. Azərbaycan dövləti Şuşanın bərpasında yerli və xarici investorlar üçün əlverişli mühit yaradıb. Prezident İlham Əliyevin tapşırığı ilə “Şuşa İnvestisiya Proqramı” hazırlanıb. Bu proqram turizm, logistika, xidmət və tikinti sektorlarına yönəlib. Türkiyə, Qazaxıstan, Özbəkistan, Macarıstan və digər dost ölkələr Şuşada müxtəlif mədəni və iqtisadi layihələrdə iştirak edirlər. Məsələn, Türkiyə şirkətləri tərəfindən bir sıra binaların bərpası, Özbəkistan tərəfindən məktəb və mədəniyyət mərkəzi, Qazaxıstan tərəfindən isə Abay mədəniyyət mərkəzi inşa olunur. Bu beynəlxalq əməkdaşlıq Şuşanı regionda türk və islam dünyasının birliyinin simvoluna çevirir. Şuşa Azərbaycanın milli özünüdərkinin mərkəzidir. Burada formalaşan musiqi, poeziya və maarif ənənələri xalqın mənəvi kodunu ifadə edir. Prezident İlham Əliyevin dəfələrlə vurğuladığı kimi, “Şuşa təkcə şəhər deyil, bu, bizim milli ruhumuzdur”. Bu baxımdan, şəhərin bərpası təkcə tikinti prosesi deyil, həm də milli yaddaşın dirçəlişidir. Gənc nəsil üçün təşkil olunan mədəni tədbirlər, təhsil proqramları və vətənpərvərlik layihələri Şuşanı yeni dövrün mənəvi mərkəzinə çevirir. Şuşa bu gün Zəfərin, dirçəlişin və gələcəyə inamın rəmzidir. Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi uzaqgörən siyasət nəticəsində bu qədim şəhər öz tarixi ruhunu qorumaqla yanaşı, XXI əsrin müasir simasını qazanır. Şuşanın inkişafı Azərbaycanın dövlətçilik fəlsəfəsinin bariz ifadəsidir – “Azadlıqdan quruculuğa, mədəniyyətdən gələcəyə” prinsipi bu siyasətin əsasını təşkil edir. Bu gün Şuşada tikilən hər bina, bərpa olunan hər abidə, səslənən hər musiqi notu Azərbaycan xalqının milli qürurunun, mədəni irsinin və sarsılmaz dövlətçiliyinin təntənəsidir.